Okres wczesnego dzieciństwa jest dla nas odległym, ale zazwyczaj przyjemnie wspominanym momentem w życiu. Byliśmy wówczas otoczeni 24 godzinną opieką i granicami stwarzanymi przez nikogo innego jak rodziców, którzy chronili nas przed różnego rodzaju niebezpieczeństwami. Na tym etapie życia byliśmy wręcz w pewnym sensie zlani z rodzicami, do których mogliśmy uciec się z każdą sprawą; radosną nowiną, doświadczaną nieprzyjemnością i dyskomfortem.
Ale z biegiem czasu coraz więcej chcieliśmy robić sami, by sprawdzać swoje siły, testować trwałość rodzicielskich granic i poznawać świat na własnych zasadach. Tym samym zwiększaliśmy dystans między rodzicami i podejmowaliśmy pierwsze samodzielne próby naprawy relacji i sytuacji, rozprawiając się z nimi początkowo na oczach rodziców i przybiegając do nich z informacją o odniesionym sukcesie, a następnie z coraz większego dystansu, dzieląc się swoimi poczynaniami nie tylko z rodzicami, ale i rówieśnikami. Aż doszliśmy do momentu, kiedy przestaliśmy definiować siebie przez pryzmat rodziców i ich systemu wartości, przestaliśmy bazować tylko na poznanych uprzednio wzorcach i zaczęliśmy szukać swoich wraz z odpowiedzią na pytanie kim naprawdę jestem. Przeżywając przy okazji pierwszą poważną romantyczną miłość i rozterki po tej miłości właśnie. Jak bardzo rodzice tego by nie chcieli, mniej chętnie spędzaliśmy z nimi czas niż z gronem rówieśników, którzy zaczęli być naszym punktem odniesienia.
I chociaż większość z nas przez ten etap w życiu przechodziła i była również nastolatkiem, budującym swoją autonomię, już bardzo dawno przestaliśmy myśleć kategoriami nastolatka. Co więcej minione doświadczenie rzadko spowodowało, że lepiej zrozumiemy na co dzień sposób przeżywania świata przez nastolatków. I skoro trudno zrozumieć najważniejsze wartości tego okresu, tym trudniej uzmysłowić sobie, co jest ważne dla młodej osoby, w której życiu pojawia się depresja. Tak więc aby rozpocząć walkę z chorobą warto poznać do jakich zmian dochodzi w okresie nastoletnim, a żeby wspierać i przeciwdziałać trzeba zrozumieć, kim jest przeciwnik i dowiedzieć się na co go stać.
Taką możliwość dają nam Konrad Ambroziak, Artur Kołakowski oraz Klaudia Siwek autorzy książki „Depresja nastolatków Jak ją rozpoznać, zrozumieć i pokonać” wydawnictwa GWP, w której mamy okazję poznać depresję z perspektywy najbardziej przełomowego okresu życia człowieka jakim jest okres dorastania.
Autorzy wyczerpująco opisują czym jest ta choroba, jakie są jej symptomy i kryteria diagnostyczne u nastolatków rozprawiając się przy okazji z mitami, które towarzyszą laickiemu rozumieniu tej choroby. Jest to jedna z dwóch pozycji nie tylko dla rodziców i nastolatków ale również psychologów.
Książka ta zawiera w sobie wszystkie konieczne do pozyskania informacje, które pomogą czytelnikowi zrozumieć nie tylko depresję jako chorobę (jej podtypy, sposoby leczenia, proces zdrowienia) ale przede wszystkim pomoże rozumieć proces dojrzewania i nastolatka, który tej depresji doświadcza. Nie od dzisiaj wiadomo, że wychowanie ma wpływ na kształtowanie się osobowości. Dlatego przedstawiono również wpływ genetyki, aspektów osobowościowych i przekonań schematów na zachorowalność na depresję w wieku nastoletnim. Ze względu na to, że wiek nastoletni w dużej mierze ukierunkowany jest na poszukiwanie i odkrywanie własnej tożsamości autorzy przybliżają, dlaczego jej pojawienie się we wczesnym okresie jest tak trudnym doświadczeniem także z perspektywy dalszego rozwoju psychicznego i społecznego.
Sytuacje gdy nastolatek opuszcza się w nauce, sięga po używki lub spędza większość swojego czasu przed komputerem, rodzice najszybciej interpretują przez pryzmat lenistwa i braku odpowiedzialności. Jednak niekoniecznie związane jest to z przytoczonym powodem, i nie rzadko mylone z zaburzeniami psychicznymi. Temat ten głębiej poruszany jest w książce, gdzie czytelnik znajdzie również informacje o powiązaniu depresji z anoreksją i używkami oraz dowie się do jakich skutków prowadzi takie zachowanie i czy depresja sprawia, że nastolatek staje się bardziej podatny na uzależnienia, czy to jednak spożywanie używek stwarzają warunki do popadnięcia w depresję i jak można temu zapobiec. Jakkolwiek mogłoby się wydawać, wniosek nie jest taki oczywisty.
Samookaleczenia wśród chorujących nastolatków nie są rzadkie i pełnią o wiele więcej funkcji… Na podstawie relacji swoich pacjentów autorzy piszą że „ból psychiczny jest mniejszy od tego fizycznego, łatwiej go znieść.” Jest to problem, którego nie wolno bagatelizować, nawet jeśli celem tego zachowania jest chęć zwrócenia na siebie uwagi. Autorzy zapoznają czytelnika ze statystykami samobójstw popełnianych przez nastolatków i zwracają uwagę na różnice pomiędzy myślami, groźbami i tendencjami samobójczymi gdyż ich rozumienie jest zasadnicze do oceny ryzyka samobójstwa i podjęcia odpowiedniej interwencji.
W drugiej części książki skoncentrowanej na leczeniu można znaleźć obszerne informacje na temat psychoterapii, począwszy od tego jak między innymi wyglądają takie spotkania i proces terapeutyczny, po wybór odpowiedniego psychoterapeuty, obowiązujących na terapii zasad i czasu jej trwania. Również farmakoterapii, biochemii i skuteczności jej działania oraz sytuacji, w których konieczne jest podjęcie decyzji o leczeniu szpitalnym – uwzględniają jego korzyści i zagrożenia. Dodatkowo na końcu książki znajdują się komiky przedstawiające wszystkie najważniejsze informacje w prosty ido przyswojenia sposób.
Podsumowując Depresja nastolatków(…), jest to książka, która przekaże niezbędną wiedzę aby zrozumieć czym jest depresja nastolatków, jakie mechanizmy ją charakteryzują i pozwoli poznać przeciwnika, z którym być może przychodzi Wam się mierzyć.
Nastolatek a depresja Poradnik dla rodziców i młodzieży
Z kolei druga książka autorów wydana również przez wydawnictwo GWP „Nastolatek a depresja Poradnik dla rodziców i młodzieży” jest w połowie poradnikiem skierowanym do rodziców, a w drugiej – do nastolatków, który jest cennym wsparciem obydwu reprezentantów w codziennej przeprawie z chorobą. Autorzy nie skupiają się na aspektach medycznych, naukowych rozważaniach czy wynikach badań. Informacje zawarte w książce mają na celu uzmysłowić rodzinie i nastolatkowi powagę sytuacji, w której się znajdują, możliwości jakie niesie choroba oraz dostarczają narzędzia, które mogą pozytywnie wpłynąć na proces zdrowienia dziecka.
Pierwsza część książki pozwala opiekunom po krótce poznać izrozumieć specyfikę choroby, zweryfikować swoje podejście do dziecka i sposób funkcjonowania rodziny, który może sprzyjać rozwinięciu i pogłębianiu się problemu. Czytelnik dowie się, jaki realny wpływ na życie całej rodziny ma choroba dziecka i jak zmienia jej funkcjonowanie. Niestety ze względu na wciąż obecną stygmatyzację osób chorych psychicznie konfrontowanie się z chorobą dla rodzica jest często wielkim wysiłkiem i nie rzadko spotyka się z zaprzeczeniem. Często trudnym staje się również przekazanie informacji o nowej chorobie reszcie rodziny, w obawie przed wytykaniem palcami, wyśmianiem, czy odrzuceniem. Zawarte wewnątrz porady są konkretną receptą na poradzenie sobie w określonej sytuacji, w której staje każdy rodzic.
Rodzice dzieci chorujących na depresję nierzadko tkwią w poczuciu winy. W mogile tak poważnego problemu, rodzic zapomina o dbaniu o swoje zdrowie psychiczne gdyż całą uwagę pochłania przytłoczenie sytuacją i pomoc dziecku. W książce jednak autorzy zwracają uwagę jak ważne jest mierzenie się z negatywnymi emocjami, poczuciem winy i koniecznością zadbania o własne zdrowie psychiczne ponieważ to rodzice są głównym punktem zaczepienia dla dziecka w procesie zdrowienia. Dlatego zaangażowanie w walkę z chorobą dziecka wiąże się również z zaopiekowaniem się przez rodziców sobą samym i osiągnięciu stabilności psychicznej rodzica.
Dzięki temu, że w proponowanej literaturze opisane są przypadki oraz fragmenty, w których można wykonać ćwiczenia, książka nie jest tylko źródłem jednorazowego przyswojenia wiedzy. Na końcu książki autorzy zawarli materiały do samodzielnej pracy, oddzielnie dla rodziców i nastolatków, które mają na celu pomóc zmierzyć się z doświadczanymi emocjami i sytuacją i małymi krokami pomóc zwalczyć depresję i małymi krokami odzyskać równowagę.