VB-MAPP jest narzędziem do oceny kamieni milowych dziecka i planowania terapii dla dzieci z autyzmem oraz zaburzeniami mowy, ale w moim mniemaniu, nie tylko. Narzędzie to zostało stworzone na bazie analiz dzieci rozwijających się typowo. Określa, jak powinny rozwijać się poniżej określone w nim sfery do 48 miesiąca życia z podziałem na kamienie milowe: 1 – do 18miesiąca, 2 -do 30 miesiąca i 3 – 48miesiąca życia dziecka. Każdy z poziomów dzieli się na konkretne sfery – kamienie milowe. Każdy zaś kamień milowy dzieli się na mniejsze, które możemy sprawdzać szczegółowo jeśli duży kamień milowy nie został zaliczony. Czyli, gdy dziecko nie prosi o 10 przedmiotów – sprawdzamy, czy prosi o 2, o 5 itd.

Nie jest to narzędzie wystandaryzowane ponieważ jak opisują autorzy „(…) pojęcie normy, jest trudne do uchwycenia. (…) określenie poziomu funkcjonowania odnosi się do porównania do typowego rozwoju i występowania, bądź nie, charakterystycznych dla danego zaburzenia deficytów lub zachowań.” A co za tym idzie nie ma dedykowanych do niego pomocy by zbadać wszystkie kamienie milowe i umiejętności. Jednak wykorzystujemy do tego rzeczy, które są częściami, elementami zabawek lub też gotowe gry i obrazki. Taki sposób działania wynika z założenia, że jeśli dziecko faktycznie nauczyło się np. rozpoznawać daną rzecz, lub układać puzzle, to będzie w stanie zrobić to na innym materiale. Używanie ciągle tego samego zestawu – tym bardziej, że VB-MAPP jest robiony kilka razy podczas roku terapii – może pokazać nam, że dziecko wyuczyło się pracy na konkretnym zestawie pomocy.

VP-MAPP składa się z kwestionariusza oraz dedykowanego do niego podręcznika. Obowiązkowo, przed rozpoczęciem sprawdzania umiejętności konieczne jest kompleksowe zapoznanie się zarówno z kwestiami teoretycznymi, które zawarte są w podręczniku, jak i kwestionariuszem. W nim będziemy zaznaczali umiejętności dziecka. Szczególnie istotne jest również zwrócenie uwagi na sposób punktowania oraz ilość przykładów, na których musimy sprawdzić dany kamień milowy.
Bardzo ważnym jest przeformułowanie swojego systemu myślenia i nauczenie się czym jest MAND, TAKT, REAKCJA SŁUCHACZA oraz UMIEJĘTNOŚCI INTRAWERBALNE. Jeśli przyswoicie sobie tą wiedzę i będziecie potrafili trafnie operować tymi pojęciami sprawdzanie umiejętności będzie sprawniejsze.

Kwestionariusz koncentruje się na 3 obszarach : analizie zadań i śledzeniu umiejętności (tutaj są kamienie milowe), barierach oraz gotowości do zmian.
Bariery, to trudności z zachowaniem, kompulsje, niska motywacja, czy też określanie głębokości zaburzeń kamieni milowych, z których możemy odczytać co sprawia dziecku szczególną trudność w zdobywaniu umiejętności. Na podstawie określonych barier można ustalić, który problem jej konieczny do wyeliminowania aby dziecko mogło szybciej nabywać nowe umiejętności i osiągać postępy.
Kolejną sferą jest również ocena gotowości do zmian. Ta sekcja została stworzona aby pomóc w dokonaniu wyboru, jakim problemem dziecka powinniśmy zająć się na początku. Na tej podstawie również dokonuje się decyzji dotyczącej zmiany sposobu nauczania lub zmiany placówki.

Do czego ten VB-MAPP się przydaje?

Pisałam ostatnio o zachowaniach werbalnych i był to pewnego rodzaju wstęp do narzędzia VB-MAPP. Wstęp z tego względu, że skrót VB pochodzi od Verbal Behaviour (zachowania werbalne) dlatego, że to narzędzie od początku koncentruje się na rozwoju zachowań werbalnych. Dzieci z autyzmem mają zaburzoną sferę komunikacji w tym również rozumienia mowy i jej wyrażania. Zaburzone są też interakcje społeczne, zabawa, umiejętność naśladowania, analizy wzrokowej i dopasowywania i innych. A co za tym idzie, przez nieprawidłowo rozwijające się umiejętności na początkowych etapach, trudniej jest dzieciom osiągać kolejne kamienie milowe rozwoju. Z doświadczenia widzę, że jeśli dziecko nie osiągnie umiejętności np. z AW-DOP z poziomu 1go a ma 48mc, praktycznie niemożliwe jest uczenie umiejętności AW-DOP z poziomu 3go chociaż owszem, czasami okazuje się, że dziecko rozwija się nieharmonijnie i prezentuje wysepkowe umiejętności z wyższych poziomów, nie posiadając tych podstawowych.

Dzięki VB jesteśmy przede wszystkim w stanie stwierdzić, czy dziecko podejmuje próby komunikacji i czy mowa werbalna dziecka rozwija się prawidłowo, czy ma taką funkcję, jaką powinna mieć z założenia – komunikacyjną, czy jest tylko lub wyłącznie echolaliczna. A także co jest ważne czy dźwięki wydawane przez dziecko służą komunikacji. Co więcej dzięki określeniu deficytów w rozwoju mowy możemy stwierdzić, na jakim etapie dziecko się zatrzymało i zaplanować interwencje, która krok po kroku pomoże nam ją rozwijać. Swoistym dodatkowym podręcznikiem, z którego możecie zaczerpnąć wiedzę, jak wywoływać mowę u dziecka niewerbalnego jest Metoda zachowań werbalnych, z którą również polecam się zaznajomić.

Vb pomaga nam określać trudności poznawcze dziecka i pisać dzieciom program terapeutyczny w wyszczególnieniem deficytów na każdym z poziomów.
Dzieci z autyzmem trafiają do placówek w różnym wieku, często gdy mają już kilka lat. Okazuje się wówczas, że nie posiadają podstawowych umiejętności, które powinno posiadać, aby nabywać coraz bardziej rozbudowanych umiejętności i bardziej szczegółowej wiedzy.

Na podstawie wyników VB możemy zaplanować cały proces terapeutyczny od wczesnych umiejętności. Możemy kompleksowo działać w obszarze nie tylko pracy nad umiejętnościami poznawczymi nad zachowaniem oraz co jest bardzo ważne – mową.

Czy można używać vb-mappu bez szkolenia?

Przede wszystkim narzędzie to może zakupić zarówno rodzic, pedagog jak i psycholog. Czy można używać go bez szkolenia – można, na własną odpowiedzialność. Aczkolwiek pamiętając swoje początki pracy z tym narzędziem ciężko było mi zrozumieć wszystkie określone w nim sfery posługując się tylko podręcznikiem. Poprzez ćwiczenia dopiero udało mi się zrozumieć jak bardzo nie zwracałam wcześniej uwagi na to, że istnieje kilka sfer mowy niezależnych od siebie, które pełnią zupełnie inne funkcje.

Narzędzie wymaga od nas zapoznania się z jego specyfiką przydzielania punktów oraz szczególnej wrażliwości na funkcje językowe i określenie ich charakteru. Czy jest to mand (proszenie o coś, mowa czynna), reakcja słuchacza (rozpoznawanie, wyrażanie mowy biernie, komunikowanie poprzez gesty). Czy może jednak umiejętności intrawerbalne, które pozwolę sobie określić jako wstęp do konwersacji (mowa bez obecności jakiegoś przedmiotu, określanie cech charakterystycznych przedmiotu, wyrażanie swoich potrzeb w oparciu o spontaniczne, wielowyrazowe komunikaty). Konieczne jest zapoznanie się ze sposobem oceniania i punktowania, wyciągania wniosków i nanoszenia danych, które uzyskacie z podręcznika. Wyobraźcie sobie teraz sprawdzanie słownika w zakresie 1000 słów, które wg VB powinno być zgeneralizowane na 3 przykłady (tak więc łącznie 3000)… na szkoleniu będziecie mogli dowiedzieć się jak sprawdzać taką liczbę umiejętności, co by nie zanudzić i nie zniechęcić dziecka do współpracy. Tak więc możecie działać na VB-MAPP bez szkolenia, tylko z podręcznikiem ale uważam, że dla osób początkujących szkolenie jest kluczowe do efektywnej pracy z tym narzędziem.

Ile czasu zajmuje sprawdzenie umiejętności dziecka?

W moim mniemaniu błędne jest sprawdzanie VB-MAPPu dziecku, które nie ma z nami żadnej relacji. W ogóle jestem zdania, że robienie dziecku jakiegokolwiek testu z tak zwanego marszu skazane jest na wyciąganie błędnych wniosków. Sprawdzając zasoby wiedzy dziecka, odgrywając tylko rolę pytającego, można niekorzystnie wpłynąć na wyniki testu. Jeśli dziecko z nami nie współpracuje, ciężko jest po jednym spotkaniu ustalić bariery dziecka. Możemy oznaczyć jego barierę jako trudność z zachowaniem – interpretując pojawiający się na spotkaniu brak współpracy, ale dziecko może zwyczajnie nie chcieć z nami współpracować bo nie czuje się bezpiecznie bo nas nie zna i nie ma z nami żadnej relacji. Może też nie potrafić generalizować posiadanych umiejętności na inne osoby i miejsca ale tego na początku się nie dowiemy. Ale może okazać się, że po pierwszym spotkaniu, nie zaprezentowało nam nic, a na drugim, zaprezentuje nam zaskakująco dużo umiejętności. Co wcale nie oznacza, że ich wcześniej nie posiadało. Na pewno nie sprawdzimy wszystkich umiejętności dziecka w ciągu jednego dnia, chyba, że dziecko ma mało umiejętności lub nie osiągnęło wieku 18mcy. Tak więc wypełnienie VB-MAPP zależne jest od czasu i organizacji sprawdzającego.

To jak szybko sprawdzicie umiejętności dziecka zależy od was. Dlaczego? A właśnie dlatego, że to wy sami musicie przygotować sobie pomoce do jego sprawdzenia. O ile na początkowych etapach łatwo jest zgromadzić zasoby do sprawdzenia to na wyższych poziomach możecie posługiwać się już gotowymi pomocami. Książkami, grami, zestawami zabawek. Te właśnie pomoce również będziecie mogli wykorzystywać do nauki jeśli okaże się, że dziecko nie prezentuje określonych w VB-MAPP umiejętności dla swojego wieku. Terapeuci przygotowują jednak również wiele pomocy swoich, specyficznych pomocy do sprawdzania umiejętności jak również nauki – np obrazki. Jeśli musimy zrobić VB dziecku 4 czy 5 letniemu, które było w terapii, a nie było sprawdzane VB-MAPPem, jest trochę trudniej. Musimy przejść przez wszystkie poziomy VB więc mieć cały zestaw pomocy.

Sprawdzanie umiejętności to jedno, ale kolejno w oparciu o VB możecie stworzyć odpowiedni na bazie określonych defiytów dziecka IPET. Jeśli stworzycie sobie całość programu dla konkretnych kamieni milowych, zapewne będziecie mogli w przyszłości go tylko modyfikować go w kwestii przykładów oraz sposobów uczenia, dla innych podopiecznych.

Gdzie kupić?

VP-MAPP możecie zakupić sobie przez kontakt z wydawnictwem gdzie możecie zapisać się też na szkolenia sprzedaż prowadzą też inne sklepy internetowe tj np. kropka.