Każdy z nas miał do czynienia w swoim życiu przedszkolnym z puzzlami i układankami. Niektórzy uwielbiają je do dziś – w tym ja. Wbrew pozorom jest to bardzo ważna umiejętność składowa, której posiadanie ułatwia naukę czytania i pisania.

Jednym z kamieni milowych VB-MAPPu jest analiza wzrokowa i dopasowywanie. Określa on jakie umiejętności w określonym czasie z zakresu analizy wzrokowej powinno prezentować dziecko. W skład tej umiejętności wchodzi na początkowym etapie (do 18mc życia) min śledzenie przedmiotów, umiejętność skupienia się na przemykającym przedmiocie, umiejętności z zakresu koordynacji oko-ręka, budowanie z 3 klocków oraz dopasowywanie.
Następnie pojawia się już bardziej złożone dopasowywanie i porządkowanie. A także inne umiejętności z zakresu analizy i syntezy wzrokowej.
W kolejnych prezentowanych kamieniach milowych są również puzzle i układanki.

Z uwagi na to, że każde dziecko badane jest od początku kwestionariusza, tak, aby wychwycić nieprawidłowości i niedociągnięcia rozwojowe, koniecznym jest przebadanie iluelementowe układanki i puzzle jest w stanie ułożyć i na jakim etapie pojawia się nieprawidłowość. Dzięki temu można szybko stwierdzić, nad czym popracować, by móc ruszyć dalej i uczyć dziecko czytania i pisania. Oczywiście w kwestii pisania ważne są również odpowiednie umiejętności motoryczne oraz koordynacja oko-ręka. Mam na myśli to, że jeśli dziecko nie potrafi układać puzzli 2 elementowych, 2 elementowych układanek, to mimo, że ma 5 lat, bez sensu jest dawać dziecku puzzle 9 elementowe. Takie działanie jest pierwszym krokiem do tego, by zniechęcić dziecko do tego typu aktywności i wzmocnić niechęć i trudność w odniesieniu do układania.

Pomocne w tym przypadku są puzzle baby.

Można znaleźć ich trochę na rynku, produkuje je między innymi trefl, alexander, granna, castorlandczuczu – choć obrazki są tutaj typowe dla maluszków. Są to puzzle konturowe. Także dziecko może układać nie tylko po rozpoznając pasujące do siebie elementy obrazka ale także i konturze.

Następnie wchodzimy w etap puzzli z ramką.

Łatwo jest wówczas układać obraz – zazwyczaj są już to puzzle co najmniej 9cio elementowe – gdyż mamy wyznaczoną przestrzeń do ich układania. Nauczając od początku, możemy zakupić również puzzle, które w obszarze ramki prezentują nam obrazek, który będziemy układać. Tak więc w zasadzie opiera się to na dopasowywaniu poszczególnych elementów.

Możemy znaleźć także puzzle z obrazkiem na górze.

Obrazek jest podpowiedzią, co tak naprawdę będziemy budować – co prezentuje nam zawartość puzzlowej układanki.

I to właśnie jest naszym celem. Wyłączając w przyszłości ramkę, chcemy aby dziecko samodzielnie, na podstawie obrazka mogło uzmysłowić sobie jaki obraz ma z tego wyjść, co znajduje się obok np. drzewa, w jakim kolorze i jakich puzzli powinniśmy szukać by dopasować wszystko do siebie.

Jednak zapominamy często o innych konfiguracjach obrazka 2D.

Umiejętność układania takich obrazków daje nam informacje w jaki sposób widziany jest przez dziecko obraz, czy dostrzega ono go jako całość, czy też ma trudność z rozpoznaniem. Takie układanki znajdziemy również w gotowości szkolnej dziecka. Są to pocięte poziomo, pionowo i na skos obrazki, z których dziecko powinno samodzielnie stworzyć obrazek.

Aby do tego dotrzeć powinniśmy na początku sprawdzić, czy dziecko układa obrazki 2 elementowe pocięte poziomo, następnie pionowo. Jeśli potrafi, to sprawdzamy kolejno obrazki 3 elementowe poziome i pionowe a jeśli dziecko potrafi, to sprawdzamy, czy umie także złożyć obrazek składający się z kawałków, które pocięte są w różny sposób. Z biegiem czasu oczywiście zwiększamy liczbę elementów o jeden.

Jako, że właśnie tych puzzli nie ma na rynku, musimy sami je sobie stwarzać. Oczywiście pomoc oferuje nam printoteka, która po zakupieniu odpowiedniego pakietu umożliwia nam drukowanie obrazków wielokrotnie. Możemy po wydrukowaniu je zalaminować i podkleić pianką – wtedy nie będą suwały się nam po biurku. Cięcie obrazków z różnych elementów również możemy sobie zrobić z obrazków z internetu i dostosować odpowiednio liczbę elementów.

Jest jeszcze jedna gotowa pomoc, która składa się z obrazków poziomych czteroelementowych. Jest to gra Sombrero czy melonik? firmy Granna. Przy okazji jeśli układać jej obrazki, macie zaliczony pierwszy etap nauki gry w tą grę.

Pamiętajcie

Bez względu na to, czy jesteś terapeutą czy rodzicem – jeśli nauczyliśmy dziecko jednej dwuelementowej układanki, nie znaczy, że potrafi ono układać już dwuelementowe puzzle. Prawdopodobnie nauczyło się je zwyczajnie łączyć. Dlatego ważnym jest abyśmy generalizowali tę umiejętność na inny zestaw 2 elementowych puzzli i układanek – a następnie jeśli już potrafi – dajemy dwie, których nauczyło się razem i sprawdzamy czy potrafi wyodrębnić elementy całej układanki i poprawnie je ułożyć. Najlepiej, gdyby nauczyło się układać kilka zestawów dwuelementowych by móc zwiększać liczbę składowych. Jednocześnie ćwiczcie układanie obrazków poziomych i pionowych i dostosowujcie liczbę elementów do umiejętności i stopniowo zwiększajcie trudność. Lepiej uczyć się wolniej a z efektem, niż szybko ale pomijając istotne etapy.