Tym razem chciałabym przedstawić Wam listę książek, z którą moim zdaniem powinien mieć kontakt każdy psycholog, psychiatra pracujący z dziećmi. Są to również pozycje dla osób zainteresowanych klinicznymi aspektami dotyczącymi dzieci i młodzieży. A jedna z nich jest szczególnie polecaną pozycją dla rodziców. Niech nie zwiedzie Was zdjęcie tytułowe – zachęcam do zapoznania się ze wszystkimi polecanymi pozycjami.

„Psychiatria dzieci i młodzieży” red. I. Namysłowska

Książka ta przeznaczona jest dla psychiatrów i psychologów klinicystów lub specjalistów chcących zrozumieć etiologię, przebieg choroby, sposoby leczenia i wszelkie inne niewspomniane tutaj informacje dotyczące każdej choroby psychicznej oraz zaburzeń, które możemy spotkać u dzieci i młodzieży. Jest to ewidentnie pozycja konieczna do przeczytania dla każdego psychologa pracującego w poradni, mającej do czynienia z szerokim spektrum zaburzeń, ale i konkretnymi zaburzeniami oraz osób chcących zajmować się diagnozą.

„Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci” red. T. Wolańczyk i J. Komender

Najlepsze są pozycje, których treść w jasny i przejrzysty sposób tłumaczy odbiorcom specyfikę dziecięcych chorób i zaburzeń emocjonalnych, psychicznych i behawioralnych. I właśnie taka jest ta książka, wiedza jest konkretna i prosta do przyswojenia. Znajdziecie tutaj min informacje o zaburzeniach lękowych, snu, zaburzeniach jedzenia, emocjonalnych, upośledzeniu umysłowym, moczeniu się mimowolnym i zanieczyszczaniu się. Jak i min o zaburzeniach nastroju, próbach samobójczych, CZR, zaburzeniach psychicznych w chorobach somatycznych, tikach, adhd, uzależnieniu i inne. Informacje o każdej z chorób przedstawione są w kontekście obrazu klinicznego, epidemiologii, etiologii, przebiegu choroby, charakterystycznych kwestii wynikających z poszczególnego zaburzenia i leczenia.

„Neurologia wieku rozwojowego.” red. Barbara Steinborn

Jest to książka, która z niewiadomych powodów nie jest bardzo znaną pozycją. Jednak jakże cenną! Jej zawartość pełna jest informacji na temat rozwoju dziecka. Umiejętności, które powinno prezentować w określonym okresie i chociaż dotyka tematów jak badanie dziecka przez specjalistów lekarzy, jest cennym źródłem wiedzy dla psychologów, pedagogów i psychiatrów dziecięcych. Opisano tutaj wszystkie choroby, które mają podłoże neurologiczne lub też ich przebieg wpływa na uszkadzanie lub zaburzenie rozwoju struktur mózgowych co w efekcie wpływa w niektórych przypadkach na zaburzenie sfery psychicznej. Co więcej znajdziecie tutaj obszerne opisy dotyczące etiologii, charakterystyki przebiegu, wszelkich kwestii udowodnionych naukowo oraz sposobów leczenia danej przypadłości.

„Wywiad diagnostyczny z dziećmi i młodzieżą.” J.Morrison, K.Flegel

Każdy specjalista poszukuje książki, która rozwinie jego warsztat. Niezależnie od tego z jaką grupą pacjentów będzie miał do czynienia, konieczne będzie przeprowadzenie wywiadu diagnostycznego. Trafność diagnozy, czy zaplanowanych interwencji zależna będzie od wiedzy diagnosty oraz umiejętności prowadzenia rozmowy z pacjentem.
Autorzy popełnili fantastyczną książkę opisując poszczególne etapy rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży oraz możliwe zaburzenia, które mogą pojawić się w określonym etapie. Dostarczają wiedzy, która pozwoli psychologowi w odpowiedni sposób, dostosowany do wieku przeprowadzić wywiad z pacjentem nie tylko na podstawie informacji czysto opisowych, ale również na spisanych przykładowych wywiadach z pacjentami. Czytelnik dostaje również wskazówki, na podstawie których nauczy się sporządzania raportu z wywiadu, co jest bardzo cenne dla początkujących, ale też znajdą się z pewnością informacje przydatne doświadczonemu specjaliście. W książce przedstawiona jest charakterystyka każdej z chorób psychicznych dzieci i młodzieży zawarta w dsm-V, poparta przykładami z pracy klinicznej. 

„Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży” Ch.Taylor
Poradnik dla terapeutów, opiekunów i pedagogów.

Świetna książka, w której znajdziecie wytłumaczone wszystkie style przywiązania, jakie postępowanie doprowadza do wyksztalcenia się pozabezpiecznych więzi oraz jak będą te więzi ewoluowały na przestrzenii czasu. Autor opisuje również skutki w postaci zaburzeń funkcjonowania w różnych aspektach, które pojawiają się u osób jako skutek nieprawidłowych wzorców przywiązania z opiekunami. Opisuje też jaką rolę pełni otoczenie w rozwoju emocjonalnym dziecka. Jest to bardzo ważna pozycja w pracy pedagogów, opiekunów i psychologów ponieważ nieprawidłowe wzorce są podstawą do rozwijania się różnego rodzaju chorób i zaburzeń psychicznych (min. zaburzeń osobowości) i emocjonalnych. Mimo, że w tym okresie nie da się postawić diagnozy zaburzeń konkretnego rodzaju osobowości, konieczne jest podejmowanie interwencji, które pozwolą dziecku, nastolatkowi, którzy staną się później dorosłymi, z powodzeniem funkcjonować w środowisku społecznym. Książka jest bardzo praktyczna ponieważ autor koncentruje się w niej na przedstawieniu rodzajów interwencji, sposobów codziennej pracy z dziećmi i młodzieżą w celu wypracowania prawidłowych wzorców i rozwinięcia umiejętności miękkich. Co więcej znajdziecie tutaj między innymi sposoby pracy z trudnymi zachowaniami u dzieci, techniki pracy nad kontrolowaniem złości, rozwiązywania konfliktów.

„Sposób na trudne dziecko” A. Kołakowski, A. Pisula

Autorzy przede wszystkim tłumaczą czym jest psychologia behawioralna owiana tak wielkim gronem nieprzychylnych w środowisku laików komentarzy. Uczą dostrzegać zarówno rodziców, jak i specjalistów pewnych wzorców zachowań, tłumacząc je na sytuacjach z życia codziennego. Zawierają się tutaj różnego rodzaju opisy czym są zachowania trudne/zachowania niepożądane i co różni je od zaburzeń zachowania.
O dziwo znajdziecie tutaj metody, które przepisywane są w różnych książkach „niebehawioralnych”, z tą różnicą, że w tej pozycji zostały one konkretnie nazwane.
Wewnątrz jest mnóstwo informacji na temat tego czego potrzebuje dziecko, czego może nie dostawać od rodziców i jakie mogą być skutki takiej deprywacji oraz jak zmienić otoczenie (w tym postawę rodzica), by do takich sytuacji nie dochodziło. Opisują również jak wesprzeć w środowisku domowym dziecko z ADHD jak wdrożyć systemy motywacji zewnętrznej, zasady, konsekwencje. Książka, która powinna zasilać biblioteczkę każdego specjalisty a czasami mam wrażenie, że warto byłoby aby mógł przeczytać ją każdy rodzic.

Zaburzenia zachowania u dzieci. Red.A. Kołakowski
Teoria i praktyka

Książka ta jest niesamowitą skarbnicą wiedzy. Podzielona jest na 3 części, a w pierwszej z nich bardzo szeroko opisane są aspekty kształtowania się zaburzeń zachowania i jej rodzajów. Bardzo szczegółowo opisano różne rodzaje agresji oraz ADHD – dowiecie się skąd mogą wynikać w tej chorobie zaburzenia zachowania i dlaczego jest to samonapędzającą się machiną. Podjęto temat zastraszania i przemocy szkolnej, rodzajów świadczenia pomocy dzieciom z ZZ oraz diagnozy. W części drugiej autorzy opisali rodzaje i specyfikę leczenia zaburzeń zachowania poprzez farmakoterapię i terapię behawioralną.
W części 3 bardzo obszernie określony zostały środki, które powinny podjąć placówki w kontekście pojawienia się uczniów z zaburzeniami zachowania, co mówi na ten temat prawo oświatowe, jak powinien być zorganizowany system bezpieczeństwa w placówce. Opisano również przykładowe procedury interwencyjne w placówce gimnazjalnej i sposoby korygowania zachowań w placówce wychowawczej. Pozycja ta w skrócie pomaga przede wszystkim zrozumieć specyfikę zaburzeń zachowania, co może spowodować rozwinięcie się tych zaburzeń. Czytelnik dowie się jakie są możliwości świadczenia pomocy dzieciom, które je mają oraz jak środowisko szkolne i wychowawcze może interweniować by przyczynić się do poprawy zachowania podopiecznego.