W moim odczuciu, szczególnie widoczne jest to w mediach społecznościowych, jest bardzo duże zainteresowanie i nacisk na rozwój dziecka, ale skoncentrowany na jego pierwszych latach życia. I faktycznie jest to bardzo ważne, w tym okresie dzieje się coś niezaprzeczalnie ważnego – rozwija się więź, która jest najważniejszą życiową podstawą. Wówczas wszyscy zbierają informacje, jak się bawić z dzieckiem, jak stymulować jego rozwój, jak dziecko rozwijać się powinno i czy dana trudność to już problem, czy jednak to coś właściwego dla rozwoju. I gdy dziecko kończy 3 lata, zaczyna się przedszkole. I na tym w moim odczuciu zgłębianie wiedzy się kończy. Jest to bardzo złudne i mylne. Do 3-4 roku życia dziecko rozwija się najintensywniej z uwagi na intensywny rozwój mózgu. Natomiast przez wszystkie kolejne lata również się rozwija i kształtuje resztę umiejętności na bazie tych, które posiadł w kilku pierwszych latach.

A w okresie nastoletnim od ok 11 roku życia, kształtuje się i dojrzewa płat czołowy, który jest największym zewnętrznym obszarem naszego mózgu.

To on jest odpowiedzialny za poczucie świadomego myślenia, kontrolę emocji, interakcje społeczne, poczucie tożsamości, podejmowanie decyzji i działanie, f. poznawcze i wiele, wiele innych bardzo ważnych dla człowieka funkcji.

Mały człowiek, to kształtująca się intensywnie osobowość na bazie posiadanego temperamentu, na którą wpływają doświadczenia, które zbiera ze środowiska.

Dlatego świadomość, zachodzących w życiu dziecka i nastolatka procesów biologicznych przyczyniających się do zmiany w zachowaniu, jest kluczowa w postrzeganiu, rozumieniu i wspieraniu rozwoju człowieka. Ale nie tylko, świadomy rodzic wie czego może oczekiwać od dziecka i dostosować do niego swoje wymagania. Bez znajomości i świadomości rodzica okresów rozwojowych i zachodzących w nich zmianach, ciężko jest wesprzeć dziecko tak, jak potrzebuje i budować odpowiednio jego poczucie wartości.

Do sedna

Jedną z propozycji GWP jest książka Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat autorstwa F. L. Ilg, L. Bates Ames i S. M. Baker. Książka ta jest swoistą encyklopedią dla każdego rodzica i młodych specjalistów, złożoną z 22 rozdziałów. Każdy z nich dotyczy innego tematu, który odnosi się do właściwości dla danego okresu rozwoju i możliwych trudności pojawiających się w życiu dziecka oraz wpływie na jego życie różnych czynników.

W pierwszym z nich autorzy tłumaczą jaki związek ma wiek z zachowaniem dziecka. Opisują poszczególne etapy rozwojowe dziecka począwszy od czwartego tygodnia życia, do ukończenia 10 roku. Przedstawiają, jak na przestrzeni czasu zmienia się jego zachowanie. W tym rozdziale zwracają uwagę na to, co dzieje się w psychice dziecka, gdy kończy określony wiek. Dzięki tym informacjom, wielu rodzicom może być łatwiej zrozumieć pewną zmianę w zachowaniu dziecka. A dodatkowo ocenić, czy jest ono problemem wynikającym z dojrzewania układu nerwowego – typowości dla określonego wieku czy trudnością wymagającą konsultacji ze specjalistą.

W kolejnych rozdziałach zapoznajemy się z tym, w jaki sposób dochodzi do kształtowania się osobowości dziecka, od czego zależy jej rozwój, co ma na nią wpływ.
Ciekawy, aczkolwiek nieuznawany współcześnie jako środek diagnostyczny, jest opis budowy ciała jako funkcji osobowości i ewentualnych trudności, które może ona powodować. Jednak do tego opisu polecam podchodzić z dystansem.

Autorzy podejmują wiele wątków, które mogą pojawić się na przestrzeni rozwoju, tłumaczą z czego może to wynikać i jak można sobie z tym poradzić, natomiast w mojej ocenie w niektórych przypadkach, w których autorzy piszą, że nie da się zadziałać, można wdrożyć pewnego rodzaju działania. Jest to moja ocena subiektywna i uwarunkowana doświadczeniem.

Warto pamiętać o tym, że dziecko, którego rozwój jest zaburzony, również się rozwija! Jego rozwój może przebiegać nierównomiernie ale nie znaczy to, że nie będzie doświadczało z opóźnieniem skoków rozwojowych czy też trudności, które są typowe dla dzieci.

W książce podjęty został temat autyzmu, zaburzeń jedzenia typowych dla danych okresów rozwojowych, snu i zasypiania, lęków, zaburzeń emocjonalnych dziecka. Opisany został również wątek wpływu mediów na rozwój dziecka, inteligencji, relacji z rodzicami i rodzeństwem. Znajduje się również rozdział o bardzo ważnych tematach: śmierci i przemijania, czyli bardzo trudnych do przekazania dla rodziców i pojmowania przez dzieci.

Częstym problemem dla rodziców są zachowania ukierunkowane w stronę seksualną. W książce bardzo konkretnie i jasno opisane są okresy, w których dziecko zaczyna interesować się własnym ciałem. Odkrywa je i eksploruje. Autorzy opisują, jak to wszystko wygląda z perspektywy dziecka, które zaczyna siebie doświadczać i rozumieć.

Jednocześnie, co jest bardzo ważne i z czym nie spotkałam się w żadnej literaturze, autorzy podjęli temat pojawiających się w okresie rozwoju zaburzeń psychicznych oraz badań, którym może zostać dziecko poddane. Także rodzajów oddziaływania na dziecko tj. leczenia.

Książkę uważam za bardzo wartościową. Chociażby dlatego, że nawet po jej przeczytaniu rodzic będzie posiadał wystarczającą mu wiedzę do tego, by wcześniej identyfikować trudności dziecka, nie tylko 3 czy 4 latka. Wyposaża rodzica w świadomość jak wpływają na jego dziecko różnego rodzaju czynniki, dzięki temu dowiaduje się jak je wspierać i odpowiednio interweniować, kiedy nadarzy się taka konieczność. A dzięki bardzo szczegółowemu spisowi treści i konkretnie umieszczonych informacjom, rodzic w każdym momencie może odnaleźć dany problem i odświeżyć swoją wiedzę. 
Uważam, że to książka, która niezależnie od posiadania przy swoim boku doświadczonego rodzica, czy specjalisty, powinna zasilać bibliotekę każdej osoby, która stara ma pod opieką dziecko (także specjaliści) jak i planuje by je mieć.